“Haydarpaşa Garı Tüm İşlevleriyle Kullanıma Açılmalıdır”

Bölgedeki arkeolojik kazıların Haydarpaşa’nın gar işlevini zedelemeden de sürdürülebileceği fikrini savunan Haydarpaşa Dayanışması, 16 Şubat 2021 Salı günü yaptığı açıklamayla, Haydarpaşa Garı’nın kısmen değil, tüm işlevleriyle kullanıma açılması gerektiğini vurguladı.

Haydarpaşa Dayanışması’nın açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 21 Kasım 2020 tarihinde “Haydarpaşa Garı eski Türkiye’de kaldı. Yeni Türkiye’de Marmaray var” açıklamasından 79 gün sonra; Haydarpaşa Garı’nın yüzyıldan fazla bir zamandır, İstanbul’u demir yolları ile Anadolu’ya, Bağdat’a ve Hicaz Bölgesi’ne bağladığını, sadece İstanbul’un tarihi açısından değil tüm Türkiye’nin tarihi açısından değerli olduğunu hatırlayıp “Haydarpaşa Garı eskiden olduğu gibi demir yolu faaliyetlerine de yeni yüzüyle kısmen devam edecektir” diyerek açıklamalarda bulunmuştur.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, 8 Şubat 2021 tarihinde Haydarpaşa Garı’nda incelemelerde bulunduktan sonra yaptığı basın açıklamasında ise “Haydarpaşa Garı’nda son derece titiz ve nitelikli bir restorasyon çalışması yürütüyoruz. Gar sahasında devam eden arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkan tarihi değerleri halkımızla ve tüm dünyayla paylaşacağız. Bu kapsamda yeni bir çalışmamız var. Tarihi Haydarpaşa Gar alanı; Arkeopark Gar Kompleksi tasarım konseptiyle Türkiye ve dünyada bir ilk olacak. İstanbul’un tarihine ışık tutan arkeopark, tarih turizmi açısından önemli bir çekim noktası haline gelecek. Restorasyon, müze ve arkeopark çalışmalarımız tamamlandığında Haydarpaşa Garı eskiden olduğu gibi demir yolu faaliyetlerine de yeni yüzüyle kısmen devam edecektir. Gar Binası ulaşım hattımızın bir parçası olarak halkımızın hizmetinde olacaktır. Bizlere bırakılan bu kıymetli mirası eski halinden daha iyi bir durumda, işlevleri artmış olarak canlılığıyla halkımıza açacağız” diyerek, açıklamalarına bir yenisini daha eklemiştir.

Ne yazıktır ki 2004 yılından beri; dünyanın eşsiz silüetinin özgün bir parçası ve İstanbul’un tarihi, kültürel ve doğal değerleri olarak korunan; anılarımızı ve toplumsal belleğimizi oluşturan mekânların başında gelen yapılardan biri de Anadolu’nun batıya açılan kapısı Haydarpaşa Garı, Kıyı ve Liman alanı; sayısız proje ve koruma adı altında yapılan talan planları ve kararlarla, ısrarlı bir biçimde yok edilmek istenmektedir.

Şüphesiz, 20 yıldan beri başta Haydarpaşa Dayanışması olmak üzere ilgili bütün kurum kuruluşların, duyarlı bilim çevreleri ve yurttaşların gerek hukuk gerekse kamuoyu nezdinde sürdürdükleri ödünsüz mücadele bugüne kadar bu girişimlerin başarıya ulaşmasını engellenmiş ise de iktidar mensuplarının Haydarpaşa Garı ve çevresini sermayeye teslim etme gayreti ve çabası sona ermemiştir.

Yapılan bu açıklamadan da Haydarpaşa Gar Sahası’nda bir müze ve arkeo–park oluşturulacağı, mevcut peronların ise sadece YHT’ler için kullanılmasının hedeflendiği anlaşılmaktadır. 

Ancak hali hazırda İstanbul V Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 26.04.2006 tarih 85 sayılı kararı ile Kentsel ve Tarihi Sit olarak tescilli olan Haydarpaşa Gar ve geri sahasının onaylanmış 1/5000’lik Koruma Amaçlı İmar Planı ile gar sahasında yapılmak istenen düzenlemeye (arkeo-park, müze peron) ilişkin tevsiat planı da bulunmamaktadır.

Haydarpaşa Gar ve geri sahasına ait 1/5000’lik Koruma Amaçlı İmar Plan ile gar sahasında yapılmak istenen düzenlemeye (arkeo-park, müze peron) ilişkin tevsiat planı taslakları acilen kamuoyu ile paylaşılmalı, Haydarpaşa Garı’nın endüstriyel işlevinin sürmesi için 2005’ten bu yana mücadele eden Haydarpaşa Dayanışması’nın plan taslakları üzerindeki görüş ve önerileri alınmalıdır.

Haydarpaşa Gar binası ve geri sahası için hazırlanan planlara yönelik görüşlerimiz ana hatları ile aşağıda sıralanmıştır.  

Haydarpaşa Garı, yüz yılı aşkın süredir olduğu gibi ulaşım hizmetiyle tüm kent sakinleri için bir an önce yeniden işleyişe alınmalıdır. Kısacası bu alandaki esas önceliğin; Haydarpaşa Garı’nın kültürel, tarihi ve toplumsal belleğinin çok güçlü bir şekilde işaret ettiği gibi ulaşım işlevinden yana olması gerekmektedir.

Haydarpaşa Garı eskiden olduğu gibi demir yolu faaliyetlerine de yeni yüzüyle sadece Yüksek Hızlı Trenler ile “kısmen” değil, ana hat ve bölgesel ekspres trenleri ile devam etmelidir. 

Haydarpaşa Dayanışması; defalarca belirttiği gibi müzeye ve kültürel aktivitelere karşı, arkeolojiye ve sanata duyarsız bir platform değildir. Pek çok bilim insanının da belirttiği gibi Haydarpaşa Dayanışması, bölgedeki arkeolojik kazıların pekâlâ Gar’ın işlevini zedelemeden de kamu ile paylaşılabileceği fikrini inatla taşımakta ve savunmaktadır. 

Herkesin erişebildiği bir ulaşım hizmetini veren, vapur ve tren sentezini tüm sakinlerin kullanımına sunan, şehrin çeperi ile merkezi arasında bir köprü olan, İstanbul ile diğer Anadolu kentleri arasında bağlar ören, kısacası pek çok toplumsal karşılaşma ve diyalog imkânını inşa eden bu mekânı, Haydarpaşa Garı’nı, asla yalnız bırakmayacağız.