|
Xerox PARC’ın Akıllı Hibrit Nano Kimyasal Basılı Algılayıcılar Sistemi (SPHINCS) adı verilen basılı elektronik teknolojisi, gaz kaçaklarının tesbiti gibi enerji sektörünün en önemli sorunlarından birini çözmeye aday oldu. Karbon nanotüp algılayıcılarla, basılı elektronik algılayıcıların bir arada kullanılmasıyla geliştirilen bu teknoloji sayesinde metan gibi gaz kaçakları anında farkedilebilecek. Geliştirilen teknoloji çok daha kolay ve ucuz bir yöntemle metan gazı kaçaklarının tespit edilmesini, kaçak yeri ve miktarının belirlenmesini sağlayacak.
PARC bünyesinde gerçekleştirilen BP ve NASA'nın desteklediği SPHINCS projesi, petrol çıkarma sahaları, doğal gaz ve maden ocakları gibi metan gazı sızıntısı riski olan bölgelere yerleştirilerek, olası bir sızıntının anında tespit edilmesini ve müdahale edilmesine imkan tanıyacak. Plastik ve silikon gibi yüzeyler üzerine basılabilecek bu basılı elektronik dedektörler, istenilen her ortama kolayca, yüksek maliyet oluşturmadan monte edilebilecek. Maden ocağı sahiplerinin maddi gerekçeleri bahane etmeden basılı elektronik metan gazı dedektörlerini her alanda kullanmalarını sağlayacak.
Açıklamada verilen bilgilere göre, PARC’ın metan dedektör sistemi, polimer parçacıkların üzerine imal edilmiş bir dizi algılayıcıdan oluşuyor. Her parçacık kendi içinde fonksiyonel bir basılı nano karbon tüp (CNT) algılayıcısı ve destekleyici elektronik devreler içeriyor. Nano karbon tüpler, farklı gazlara farklı tepkiler veren yarı iletken kaplamalarla veya nano parçacıklarla modifiye ediliyor. Makine öğrenme teknolojisiyle oluşturulan parametrelerle, basılı algılayıcıların saptadığı gazları ve ayırt edici özelliklerini tanımlamaları sağlanıyor.
Kazalar azalacak, atmosfer daha az kirlenecek
Xerox PARC tarafından yapılan açıklamaya göre, projenin hayata geçirilmesi durumunda, tüm dünyada ölümcül kazalara neden olan metan gazı kaçağı kaynaklı olayların önüne geçilmesi konusunda çok önemli bir adım atılmış olacak. Türkiye'de bugüne kadar metan gazı kaçaklarının neden olduğu grizu facialarında yüzlerce madencimizin şehit olması, bu buluşu Türkiye açısından da önemli hale getirdi.
Aynı zamanda bu buluş, petrol ve doğal gaz dağıtım şirketlerine yılda milyarlarca dolarlık kayıba neden olan gaz kaçaklarının da tespit edilip, önlenmesine yardımcı olacak.
Amerikan Senatosu'na 2013 yılında sunulan bir rapora göre; sadece Amerika’da yılda yaklaşık 69 milyar feetküp (1 milyar 953 milyon 862 bin 414 metreküp) gaz, kaçaklar nedeni ile atmosfere karışıyor. Bu miktar 6 milyon otomobilin 1 yıl boyunca çıkardığı karbondioksit emisyonuna eşit.
SPHINCS projesine Amerikan İleri Araştırma Projeleri Ajansı Enerji Dairesi (ARPA-E) ilk etapta 1 milyon dolarlık finansman desteği verdiğini açıklamıştı.
Proje kapsamında BP, gaz bileşimleri ile ilgili verileri sağlıyor, üretim yeri ve tesislerinde çalışmaların test edilmesine izin veriyor. NASA ise Silikon Vadisi’ndeki araştırma merkezi Ames tesislerinde, konu ile ilgili gerçekleştirdiği projeksiyon ve demolarla projenin geliştirilmesine destek veriyor.
Açıklamada, PARC Enerji Cihazları ve Sistemleri Bölüm Müdürü ve Proje Lideri David Schwartz'ın, bu projeden dolayı çok heyecanlı olduğu ve basılı elektronik teknolojisini kullanarak geliştirdikleri buluşun, enerji sektörünün yaşamsal bir problemine çözüm olacağını düşündükleri belirtildi.
Yakın gelecekte bu teknolojinin gaz üretim tesisleri, boru hatları, maden ocakları gibi endüstriyel kullanımdan ziyade ev ve iş yeri gibi yerleşim alanlarındaki gaz kaçaklarının düşük maliyetle saptanmasında da kullanılacağı belirtiliyor.
|
