Şehir Merkezine HES'in ÇED Raporuna İptal

Radikal'den İdris Emen'in haberine göre, Artvin’in Arhavi ilçesinde şehir merkezine yapılan ve 'Çılgın' olarak anılan Kavak Hidroelektrik Santrali (HES) için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çevresel etki değerlendirme (ÇED) olumlu raporu verilmişti. ÇED olumlu raporu hazırlanırken Kapistre deresindeki canlılar için hayati öneme sahip olan ‘can suyu’ ölçümünün yanlış yapıldığını ve HES’in faaliyete girmesi durumunda Kapistre deresinin tamamen kuruyacağını savunan bölge halkı, ÇED olumlu raporunun iptal edilmesi için Rize İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme bilirkişiden can suyu ile ilgili ek inceleme istedi.

Bilirkişi heyeti, ÇED olumlu raporu alınırken can suyu ölçümü yapıldığı iddia edilen bölgeyi inceleyip hazırladığı raporu mahkemeye sundu. Raporu inceleyen Rize İdare Mahkemesi önce Kavak HES projesi hakkında önce yürütmeyi durdurma kararı aldı, ardından ÇED olumlu raporunu iptal etti.

Çılgın HES durduruldu

Yürütmeyi durdurma kararında ÇED olumlu raporunun eksiklikleri şu şekilde sıralandı:

1) ‘Nisan 2014 tarihinde hazırlatılan ve davalı idareye sunulan kümülatif etki değerlendirme raporunun Türkiye ’deki Hidroelektrik Santralleri için Örnek Kümülatif Çevresel Etki Değerlendirmesi Kılavuzu formatına ve içeriğine uygun olarak hazırlanmadığı konusunda bilirkişilerce ek bilirkişi raporunda tespitte bulunulmuştur.’

2) ‘İkinci husus, can suyunun hesabı konusunda dava konusu proje sahibi müdahil şirket tarafından yapılan çalışmanın yetersizliğidir.’

3) ‘Proje kapsamında iletim tüneli inşası sırasında yeraltında patlatma yapılacak olup bu patlatmalarla ilgili ÇED raporunda herhangi bir hesaplama yapılmaması bir eksikliktir.’

4) Dördüncü husus, ‘ÇED raporunda belirlenmesi gereken patlatma konusundaki detayların yerbilimi açısından değerlendirilmesinin yapılmamasıdır.’

5) ‘Pasa depolama alanı olarak seçilen yerler Topografik açıdan uygun olmadığı gibi bu amaçla seçilen yerlerde dik şevli depolama yapılarak gerekli hacim oluşturulsa bile ortaya çıkacak nihai görüntü peyzaj açısından sıkıntılı olacaktır.’

6) ‘ÇED raporunda kesilecek ağaç sayısının sayısal olarak verilmemesi ve çevresel etkilerinin değerlendirilmemesi, ayrıca bunların olumsuz çevresel etkileri olacaksa bu etkilerin giderilmesine yönelik tedbirlerden söz edilmemesi, proje alanında peyzaj ögeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha düzenlemelerinin ne kadar alanda, nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri detaylı olarak yer almaması ÇED raporunun eksik diğer yönüdür.’

7) ‘Müdahil şirketin keşif tarihinden sonra 10.02.2014 tarihli yazısı ekindeki ÇED raporundaki değişikliklere ilişkin gerekçe raporuna bakıldığında kurulu gücün düşürüldüğü, santral binası, cebri boru hattı, yükleme havuzu ile regülatörlerin yerlerinde değişiklik yapıldığı, kuyruk suyu kanal uzunluğunun kısaltıldığı görülmekte olup, bu tür kapsamlı değişikliklerin dava konusu ÇED Olumlu kararına olan etkilerinin yine ‘Kapsam Belirleme ve inceleme Değerlendirme Komisyonu’nca değerlendirilmesi gerekmektedir.’

ÇED raporu iptal edildi

Yürütmeyi durdurma kararının ardından Rize İdare Mahkemesi ÇED olumlu raporuyla ilgili bilirkişi raporunda belirtilen eksikliklerden dolayı Çılgın HES için verilen ÇED olumlu raporunu 18 Eylül 2014 tarihinde iptal etti. Kararda iptal gerekçesi şöyle belirtildi: "Dava dosyasındaki mevcut bilgi ve belgelerle, bilirkişi raporlarında yapılan tespitlerden hareketle mahkememizce anılan projeye ilişkin müdahil şirket tarafından hazırlanan ÇED raporu hakkında, yukarıda saptamada bulunulan hususlar açısından raporun yetersiz olduğu ve eksiklikleri bulunduğu sonucuna varıldığından bu rapora istinaden verilen dava konusu ÇED olumlu kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.’’