Türk Akımı'nda "Ortak Şirket" Formülü

Enerji Piyasaları ve Politikaları Enstitüsü (EPPEN) Başkanı Dr. Volkan Özdemir, Türk Akımı'nda birinci hat üzerinden Rus gazının Türk pazarına ulaşacağını belirterek, "Fakat ikinci hattın olup olmayacağı halen kesin değil. İkinci hat konusunda ileride anlaşmaya binaen geliştirilecek protokoller çerçevesinde görüşmeler sürecektir." dedi.

İstanbul'daki 23. Dünya Enerji Kongresi'nde soruları yanıtlayan Özdemir, Türk Akımı'nın her şeyden önce gelinen konjonktür itibariyle, iki yıl öncesinden farklı olarak daha çok siyasi-stratejik bir proje olduğunu ifade etti.

Özdemir, anlaşmadaki en önemli noktanın, iki hattın yapılacak olmasının ilan edilmesine rağmen, anlaşma çerçevesinde ikinci hat üzerinde bazı soru işaretlerinin varlığı olduğunu belirterek, "Çünkü biliyorsunuz birinci hat Türkiye pazarına yönlenecek, burada hiçbir sorun görünmüyor. Türkiye batı hattından aldığı gazı bu tarafa yönlendirecek. Fakat ikinci hattın olup olmayacağı halen kesin değil. İkinci hat konusunda ileride anlaşmaya binaen geliştirilecek protokoller çerçevesinde görüşmeler sürecektir." diye konuştu.

Rus gazını Türkiye pazarına ulaştıracak birinci hattın deniz kısmının Gazprom, kara tarafındaki kısmının ise ortak bir Türk-Rus şirketi tarafından yapılacağını aktaran Özdemir, şöyle devam etti:

"Eğer böyle olursa, Rus doğalgaz şirketi Gazprom hatta kendi gazını ticari tekellerinde bulundurma imkanına kavuşmuş olacak. Bu da TANAP benzeri bir noktaya Türkiye’yi sürükleyecek. Bu hattın şu anda varılan anlaşma çerçevesinde, aynı TANAP gibi Türkiye’yi doğalgazda bir ticaret merkezi (hub) yapmayacağını, ancak koridor haline getireceğini öngörebilirim. Fakat, Türkiye açısından olumlu kısmı, bu hattın devreye girmesiyle Ukrayna transiti üzerinden yaşanacak problemlerin giderilecek olmasıdır."

"Avrupa ve Rusya açısından temel sorun, Kuzey Akım-2 meselesi"

İkinci hat üzerinde ise Türk-Rus ilişkilerinden ziyade, Rusya'nın Avrupa Komisyonu ile yapacağı görüşmelerin belirleyici olacağını vurgulayan Özdemir, Rusya ve Avrupa Komisyonu anlaşırsa, ikinci hattın yapılmasının mümkün olduğunu söyledi.

Özdemir, Avrupa Komisyonu ile Rusya'nın anlaşamaması durumunda, Avrupa Birliği enerji müktesebatını aşmak için başka bir yol bulmak gerekeceğini belirterek, "Taraflar anlaşamazsa, bunun yolu da Türk-Rus ortak gaz ticaret şirketinin kurulmasıdır. Yani şu anda öngörüldüğü gibi sadece taşımacılık yapabilen bir şirket değil, aynı zamanda o şirketin doğalgazı Avrupa’ya re-export yani, satabilme hakkını da sağlayacak bir ticari şirketin kurulmasıdır." diye konuştu.

Avrupa ve Rusya açısından temel sorunun, Kuzey Akım-2 meselesi olduğunu ifade eden Özdemir, şunları kaydetti:

"Aslında bu Türk Akımı’ndaki ikinci hat Rusya için ikinci planda. Avrupalılar eğer Rusya'ya burada ciddi anlamda bir cevap vermezlerse ki vermeleri kolay değil, bu, başka türlü müzakerelerin sonuçlarına bağlı. Bir sürü bilinmeyen faktör var. Avrupa’da yaklaşan seçimler var. Rusya karşıtı yaptırımlar meselesi var. Ukrayna’nın geleceği söz konusu. Bunların hepsini bir arada değerlendirdiğimizde, o kadar kolay değil. Ruslar ikinci hattı madem yapmıyorsunuz, tamam burada izin vermeyin deyip Kuzey Akım-2’den bir taviz koparmaya çalışabilirler. O yüzden o konuda yorum yapmak için erken. Ama şu an görünen ikinci hattın gerçekleşmesinin kolay olmadığı. Yani Mavi Akım nasıl sadece Türkiye-Rusya arasında kaldıysa, Türk Akımı da sadece Türkiye-Rusya arasında kalabilir."

Özdemir, Rusya'nın nihai amacının, 2020 itibariyle zorluğuna karşın, Kuzey Akım-2 ve Türk Akımı’ndaki birinci hatla, 55 milyar ve 15 milyar metreküple, toplamda 70 milyar metreküp kapasiteye ulaşmak olduğunu da sözlerine ekledi.